donderdag 16 februari 2012

Tina Modotti



En weer kwam ik wat tegen in een korte tweet van een Spanjaard (ik lees nog wel eens wat).
Over een oude revolutionair, zangeres en fotografe, Tina Modotti. Alleen maar door een strofe uit haar grafdicht van Pablo Neruda 'Un mundo marcha al sitio donde tú ibas, hermana'.

Dat werd weer ouderwets googelen en wiki doen, met als resultaat twee links San Fran en Modotti om te lezen.
De ene begint bij haar geboorte, de andere omvat haar revolutie en omstreden dood. Een mooi overzicht van foto's en links geeft Google's afbeeldingen.
Een levensverhaal met meerdere versies, dat is duidelijk.

Het gedicht van Neruda is wondermooi in taal en klank, en geeft het gevoel van het Spaans aan. Grijpbaar, maar moeilijk te vertalen zonder het gevoel te verliezen.
Een zin als 'las rutas polvorientas'. Je ziet stoffige holle veldwegen voor je, geel en warm. Ik hoop dat u er vreugde aan beleeft.
Een voorzichtige vertaalpoging heb ik gewaagd bij de laatste drie strofen, voor wat het waard is.


TINA MODOTTI HA MUERTO

Tina Modotti, hermana no duermas, no, no duermas:
tal vez tu corazón oye crecer la rosa
de ayer, la ultima rosa de ayer, la nueva rosa.
Descansa dulcemente, hermana.

La nueva rosa es tuya, la tierra es tuya:
te has puesto un nuevo traje de semilla profunda
y tu suave silencio se llena de raíces.
No dormirás en vano, hermana.

Puro es tu dulce nombre, pura es tu frágil vida:
De abeja, sombra, fuego, nieve, silencio, espuma:
De acero, línea, polen, se construyó tu férrea
tu delgada estructura.

El chacal a la alhaja de tu cuerpo dormido
aun asoma la pluma y el alma ensangrentadas
como si tú pudieras, hermana, levantarte,
sonriendo sobre el lodo.

A mi patria te llevo para que no te toquen,
a mi patria de nieve para que a ti pureza
no llegue al asesino, ni el chacal, ni el vendido:
Allí estarás tranquila.

¿Oyes un paso, un paso lleno de pasos, algo
grande desde la estepa, desde el don desde el frío?
¿Oyes un paso de soldado firme en la nieve?
Hermana, son tus pasos.

Ya pasarán un día por tu pequeña tumba,
antes de que las rosas de ayer se desbaraten;
Ya pasarán a ver los de un día, mañana,
donde está ardiendo tu silencio.

Un mundo marcha al sitio donde tú ibas, hermana
avanza cada día los cantos de tu boca
en la boca del pueblo glorioso que tú amabas.
Tu corazón era valiente.

En las viejas cocinas de tu patria, en las rutas
polvorientas, algo se dice y pasa,
algo vuelve a la llama de tu dorado pueblo,
algo despierta y canta.

Son los tuyos, hermana: los que hoy te dicen tu nombre,
los que de todas partes del agua, de la tierra,
con tu nombre otros nombres callamos y decimos,
porque el Fuego no muere

PABLO NERUDA

Stukje los vertaald:
Een wereld gaat naar de plaats waar je ging, zuster
het zingen uit je mond gaat elka dag voort
door de monden van de glorieuze mensen waar je van hield.
je hart was moedig.

In oude keukens van je vaderland, op de stoffige paden
wordt iets gezegd en gedaan
iets keert terug naar de vlam van uw gouden dorp,
iets ontwaakt en zingt.

Het zijn de jouwen, zuster: zij die vandaag jou je naam zeggen,
mensen uit alle delen van het water, de aarde vertellen,
met jouw naam, zijn andere namen stil en spreken ze
omdat het vuur niet sterft

Geen opmerkingen:

Een reactie posten